Dubrovnik

Ako bi bilo vise gradova koji lice na Dubrovnik, ipak je samo jedan grad-Dubrovnik. Jedinstveni grad zidina i svetlosti. To je grad proslosti ali sa slobodom misljenja za sva vremena.
Iz bilo kod pravca kada dolazite u ovaj grad , zidine su te koje se prve uocavaju pred Vas ulazak u Dubrovnik. Kule, zidine, kapije su spoljni znaci Dubrovnika, a crkve, manastiri, fontane, trgovi i palate su odlike unutrasnjeg dela grada.
Rusenjem grcko-rimskog naselja Epidaur/ kod Cavtata/u VII ili VIII veku, stvara se veci broj izbeglica koje odlaze u druge delove Balkana. jedan deo tog stanovnistva odlazi u ilirsko naselje Raguzija. Po dolasku Slovena u ove krajeve ime se namece po sumama/ Dubrava-suma/ pa otuda i novo ime tog naselja Dubrovnik. Najveci deo kuca u tom naselju je bio od drveta. Kanal /Placa -glavna ulica u Dubrovniku/ je odvajao slovensko naselje od starosedelaca. U to vreme je Vizantija vladala ovim prostorom. Pored vlasti iz Carigrada, Dubrovnik je morao placati danak i okolnim plemenima Travunjanima i Zahumljanima. U vreme cara Vasilije I danak je iznosio 36 dukata. Taj dana se nazivao "Mogoris"/lat. magarisium/. Danak je bio radi mirnog razvoja grada. Ovaj dana je ostao sve do dolaska Turaka na Balkan.
Vec oko 866 godine Dubrovnik napadaju juzno-italski Arabljani. Cuveni istoricar Porfirogenit zapisuje da je 948 godine Dubrovnik-grad. U X veku, kako je jacala Mletacka republika na Jadranu, to se 1000 godine danak sada placa Veneciji. Pred kraj 1081 godine kratko vreme ovim prostorom vladaju Normani. Vizantija se povratila u ove krajeve sve do 1205 godine.
Posle IV krstaskog rata Dubrovnik je ponovo pod dominacijom Venecije. U to vreme grad se razvija u brodogradnji, pomorstvu kao i u trgovini. prvi ugovori su bili potpisani sa Pizom 1169 godine, pa 1199 godine sa Ankonom, 1201 godine sa Barijem. i dr. Grad tada dobija nove crkve i palate. Nasipa se kanal pa je spojeno naselje Slovena i starosedelaca. Ban Kulin Dubrovcanima dozvoljava slobodnu trgovinu po Bosni. U Raskoj je knez Nemanja vec uveliko u saradnji sa Dubrovnikom. Vizantija u vreme cara Isaka 1192 godine potpisuje ugovor o slobodnoj trgovini Vizantije i Dubrovnika. Tada se i prvi put pominje slovensko ime Dubrovnik. U tom ugovoru se pominju i vladaoci grada"nobiles". Puk, ili stanovnistvo grada ce kasnije postati punopravni clanovi Dubrovnika. Knez Dubrovnika , 6 konzula/ cives Ragusii/ su u Ugovoru Pize i Dubrovnika. Communitas Ragusina dobija i svoju teritoriju: Astarea-kopno,ostrvo Kolocep, Lopud i Sipan. Lokrum/ acrumine, kiselo voce, je poklonjeno kaljudjerima benediktanskog reda. Lopud je / gr. elaphopode, jelenova noga/ je slovenizirano ime. U XIV veku , novim ugovorm Dubrovnik dobija zastitnika u Ugarskoj. Od XII do XIV veka okolni feudalci su uvek imali teritorijane pretenzije na grad. Vojislav Vojinovic, Nikola Altomanovic su jedni od feudalaca koji su se nametali radi dobijanja privilegija, dobijanja danka i sl. Kasnije su se javljali heceg Stjepan, pa Radoslav Pavlovic. Dolaskom Turaka danak je bio 1000 dukata u srebrnom posudju. Na kraju turske dominacije dana je porastao na 12.500 dukata. U to vreme teritorija Dubrovnika se prosirila na Lastovo,Rat/ Peljesac-dao je Car Dusan, ili bolje receno prodao za 8000 perpera, kao i 500 perpera godisnjeg danka/. Car Uros ustupa Ljute, Petrova sela u Zupi. Mljet je od tada pod Dubrovnikom/ nekadasnji posed Srbije/.Kralj Ostoja od Bosne prodaje od Orasca do Stona, a Sandalj Hranic daje Konavle, a Radoslav Pavlovic Cavtat. Vuk Brankovic je podigao prvi pravoslavnu crkvu na teritoriji Dubrovnika 1434 godine. Broj stanovnika je bio izmedju 20 i 25.000 stanovnika.
U politickom delovanju Dubrovnik je usvojio Zakon o azilu: 1234 godine svrgnuti kralj radoslav dolazi u Dubrovnik; zatim Vladislav sa zenom /cerka Dragutina/,; tu je bila i kraljice Bosne Jelisaveta sa svoja tri sina; carica Ana iz Bugarske/ cerka kralja Milutina/; Djuradj Brankovic; njegov sin Stefan/slepi Stefan/; jelena udovica despota Lazara sa cerkom Milicom; pa zatim Katarina, i Jelena kraljica Bosne...Pored poznatih licnosti tu su bili i izbeglice pred najezdama mnogih feudalaca, stranih osvajaca i sl.
Dubrovnik se veoma dobro razvijao, pa je njegova trgovima, pomorstvo postalo poznato u Jadranu, kao i Mediteranu. Investicije grada, kao i drugih u Dubrovniku sa davale posebni znacaj. Tako je veci broj kraljeva i feudalaca drzao svoje blago u Dubrovniku: Kralj Vukasin, Kraljevic Marko, Vuk Brankovic, Balsici, Djuradj Brankovic...Dubrovnik je postao i regionalni centar bankarstva. Grade se mnogi karavanski putevi na Balkanu. Put je uglavnom isao preko Trebinja, Bilece, Prijepolja...
Dubrovnik je prema statistici imao : 414 vlastelina. Tada se osnivaju i korporacije trgovaca, ribara, pomoraca, zanatlija. Grad je imao i seljake, manji broj robova.
Uredjenje grada je bilo slicno kao i u Veneciji. Knez /comes/je imao ogranicenu vlast od strane Veca/comsilium/, kojeg su sacinjavali bogati i ugledni gradjani Dubrovnika. Pored Malog Veca/ comsilium minus/ bilo je i Veliko Vece/ consilium maius/, a tu je i Vece Umoljenih/ comsilium rogatorum. Knez je imao pravo izbora clanova Malog Veca iz redova bogate vlastele. Knez se bira svakih mesec dana, i on je ujedno predsednik opstine. Senat je brojao oko 45 clanova, gde ulaze i clanovi Malog Veca. To je ujedno i uprava Dubrovnika. Grad je imao gradjanski i krivicni sud. Tu je bilo 5 cuvara Zakona/Provediteres terrae/, koji su kontrolisali zakonitost sva tri veca pa i kneza.
Carine su se naplacivale na izvoz kao i uvez robe. U Stonu je bila solana koja je godisnje proizvodila oko 100 vagona soli.
Prvi notar ili kancelar u Dubrovniku bio je Tomazin od Severa iz Lombardije. On je vodio administraciju, kao i knjige koncepata/ imbrevijature/. Arhiva u Gradu se moze podeliti na 4 kategorije: Politicko-diplomatska, finansijsko-ekonomska,Javnopravna, i Privatnopravna.
Sto se tice gradjevinarstva u Dubrovniku, najveci uticaj imaju gradovi sa Jadrana i Mediterana. Ulice se poplocavaju, gradi se kanalizacija, lepe palate su u gradu, zidine obuhvataju rad radi zastite, crkve svih stilova i dr. Tu su osnovne skole, manastiri, apoteka, karantin, licej/ visa skola/ dom za vanbracnu decu, gradska biblioteka, arhiv, .
Poznata imena u knjizevsnosti; XV i XVI vek Vuk Bobaljevic, Divo Gucetic, Petar Mencetic, Karlo Pucic, Ilija Crijevic, Istoricar Ilija Crijevic Tubero. Svi su pisali na latinskom jeziku, a Gucetic na narodnom jeziku, Benko Kutruljevic pisa o trgovini na italijanskom jeziku. Jedna knjiga u Carinarnici napisana je na Cirilici u dvanastercu od nepoznatog autora. Dore Drzic i Sisko Mencetic stvaraju dubrovacku knjizevnost.
Od objekata kulturno-istorijske vrednosti pomenimo: Katedralu iz XIII veka, koja je obnovljena posle zemljotresa 1667 godine. Ona je u stilu romanike, i trobrodna je sa kupolom. Uostalom to se vidi i na kipu Sv. Vlaha , zastitnika grada. U XV veku majstor Miha iz Bara klese ljudske i zivotinjske likove na kapitelima crkvi i manastita. Franjevacki manastir izgradjen je u XIV veku, a dominikanski od 1304 do 1306 godine.. Portali su u romanici, a kloatr u gotici. Crkva Sv. Marije je iz XII veka u stilu romanike. Onofrije de la Kava/1436-1438/ gradi vodovod i cesme. Mikeloci radi na zidinama Dubrovnika i Stona.. Zvonik dominikanske crkve je u romanickom stilu. Sat na Stradunu je rad jedne grupe Dubrovcana. Oko 1418 godine podize se kip Orlanda. U XV veku franjevacki manastir dobija jenu novinu, Portal sa Bogorodicom na kolenima gde drzi mrtvog Sina. Paskoje Milicevic oko 1516 godine podize "Divonu" carinu u stilu Renesanse. Petar Andrejic gradi zavetnu crkvu Sv. Spasa u stilu Renesansr. Poznati slikari Dubrovnika su Ugrinovic, Dobricevic, Juncic, Bozidarevic
Dubrovnik je imao oko 150 do 200 brodova, u luci je bio smesten magacin zitarica, kao i druge robe. Mnogi gradjani ostavljaju gradu mnoge darove. Jedini spomenik obicnom gradjaninu Mihu Paceticu podize grad. Marin Drzic pise u novom stilu popularna dela: Dundo Maroje, Skup, Novela od Satanca, Divo Gundulic pise pesme " U suza,a sina razvratnoga, Dubravka, Osman. U to vreme ziveo je i poznati matematicar Marin Getaldic. Dono Ratic je najbolji letopsac/ Hronika Dubrovnika od 1451 godine/iz 30 tih godina XVIII veka. Rudjer Boskovic je poznati fizicar i astronom, kao i filozof. Anselm Bandurevic je poznati vizantolog iz XVIII veka.
Marmon August postaje prvi Vojvoda Dubrovnika u okviru Francuske Imperije. Zatim je kont Bertrand Henri zamenio Mormona. Austrija je upravljala gradom sve do 1918 godine.